Mấy ngày qua nghe dân tình đồn đại vụ VTV "nhỡ" phát sóng chung kết "Miss World", đang ăn cơm cũng nghe VTV phát thông báo lý do nhỡ, rồi sau đó là 1 loạt báo chí đưa tin. Càng đọc, càng nghe lại càng thấy khó tin vào điều mình nghe, mình đọc. Đành mò lên Website chính thức của Đài truyền hình ngó cho chính xác. Và dưới đấy là toàn bộ vụ việc "theo như VTV":
VTV mất bản quyền chung kết Miss World 2008 dù không làm sai cam kết
Cập nhật: Layout.datetime.display('2008-12-13 13:32:16', '%date %H:%I'); 13/12/2008 13:32
Đêm chung kết cuộc thi Hoa hậu thế giới 2008 diễn ra vào 22h00 ngày 13/12/2008 theo dự kiến sẽ được Đài THVN tường thuật trực tiếp trên kênh VTV3. Tuy nhiên, kế hoạch này đã không thể có cơ hội thực hiện khi RAAS – đơn vị cung cấp bản quyền cho VTV từ tổ chức Miss World đã chính thức thông báo: RAAS sẽ không tiếp tục cung cấp bản quyền đêm chung kết Miss World cho Đài Truyền hình Việt Nam, sau khi đã cung cấp bản quyền của phần thi áo tắm và thời trang. Vì sao vậy? Sự cố đáng tiếc trên đến từ những nguyên nhân khách quan ngoài tầm kiểm soát của VTV.
Hình ảnh mà RASS chụp từ Website Vietnamitv.com Đài Truyền hình Việt Nam không vi phạm bản quyền
Tổ chức Miss World trước đó đã cung cấp bản quyền chương trình này miễn phí cho Công ty RAAS, thông qua RAAS để phát sóng miễn phí trên kênh VTV3 – Đài Truyền hình Việt Nam. Toàn bộ lợi nhuận từ việc khai thác quảng cáo của sự kiện này sẽ được RAAS góp vào quỹ “Nối vòng tay lớn” và công bố tổng số tiền thu được trong chương trình “Nối vòng tay lớn” do Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Đài THVN tổ chức vào ngày 31/12/2008.
Có được bản quyền độc quyền phát sóng phần thi thời trang, áo tắm và đêm chung kết của cuộc thi Hoa hậu thế giới, Đài Truyền hình Việt Nam đã thực hiện đúng cam kết: chỉ phát sóng phần thi thời trang trên kênh VTV3 vào khung giờ 22h00 - 23h30 ngày 10/12/2008 (ngay sau bộ phim Cô gái xấu xí) và phần thi áo tắm được phát sóng vào khung giờ 22h00 - 23h30 ngày 12/12/2008 (ngay sau bộ phim Những người độc thân vui vẻ).
Do RAAS chỉ cung cấp bản quyền cuộc thi trên sóng truyền hình nên trên Trang thông tin chính thức của Đài Truyền hình Việt Nam VTV.vn, Đài Truyền hình Việt Nam cũng không cho phát trực tuyến các chương trình về cuộc thi này. Mặc dù nhận được nhiều yêu cầu của khán giả đề nghị thu lại các phần thi của cuộc thi Hoa hậu thế giới từ VTV3 để phát lại trên Website VTV.vn nhưng tôn trọng bản cam kết với RAAS, VTV cũng đã không tiến hành thu lại các chương trình này để phát lại trên Website.
Như vậy, có thể thấy được Đài Truyền hình Việt Nam đã tuân thủ tối đa các yêu cầu của nhà cung cấp bản quyền cuộc thi Hoa hậu thế giới 2008. Vậy tại sao, dù đã tuân thủ đúng bản cam kết, VTV vẫn không thể có được bản quyền của đêm chung kết Miss World?
Hành vi sai trái của một số Website đã phá hỏng tất cả…
Theo lá thư của ông Hoàng Kiều, chủ tịch – giám đốc điều hành công ty RAAS gửi đại diện Trung tâm Quảng cáo và Dịch vụ Truyền hình, Đài Truyền hình Việt Nam TVAD vào sáng nay, ngày 13/12/2008, sự việc đã phần nào được làm rõ.
Theo giám sát của RAAS, một số các Website tại Việt Nam đã tự ý thu lại tín hiệu các phần thi của cuộc thi Hoa hậu thế giới 2008 từ VTV3 để phát trực tuyến trên Wesite của mình. Có trang Web, thậm chí còn thu lại chương trình để lưu trữ trên Web và tiến hành phát lại. Với việc các phần thi của cuộc thi Hoa hậu thế giới 2008 bị đưa lên mạng, tất cả mọi nơi trên thế giới dù kể cả không có được bản quyền cuộc thi này cũng vẫn có thể xem được chương trình. Bất kể vì mục đích nào, việc làm trên có thể nói đã vi phạm nghiêm trọng bản quyền truyền hình cuộc thi Hoa hậu thế giới 2008. RAAS đã phản ứng khá gay gắt trước hiện tượng này và kết cục là đi tới quyết định ngừng cung cấp bản quyền phát sóng đêm chung kết Miss World 2008 cho VTV. Như vậy, VTV đã bị thiệt, khán giả Việt Nam đã bị thiệt bởi một nguyên nhân ngoài tầm kiểm soát của VTV.
Trong lá thư gửi đại diện tvAD, đại diện công ty RAAS viết: “RAAS và tổ chức Hoa hậu thế giới cũng rất thiện chí và ưu ái Việt Nam khi để chương trình diễn ra vào 17h tại Nam Phi, tức khoảng 22h tại Việt Nam - thời gian mà phần lớn người dân sinh sống tại Việt Nam có thể thưởng thức chương trình. Tuy nhiên, mọi thiện chí và mong muốn của chúng tôi đã hai lần bị website VIETNAMITV làm hỏng với việc cho phát trực tiếp tín hiệu từ VTV3 trên website của mình. Mặc cho RAAS và VTV3 đã gửi đề nghị không được tiếp tục thu tín hiệu VTV3 và phát lại trên Internet hay bất kì hình thức nào nhưng VIETNAM ITV phớt lờ lời cảnh báo của chúng tôi và tiếp tục cho phát trên Internet”.
Trên thực tế, trong chương trình phát sóng phần thi áo tắm cuộc thi Hoa hậu thế giới 2008 vào 22h15 12/12/2008, Đài THVN đã cho chạy dòng chữ (bằng cả tiếng Anh và tiếng Việt) với nội dung: Bản quyền chương trình này thuộc về Đài Truyền hình Việt Nam. Mọi hình thức thu phát lại chương trình này trên sóng và trên Internet đều vi phạm bản quyền. Đơn vị cung cấp bản quyền đã có phản ứng trước những vi phạm bản quyền.
Website http://www.vietnamitv.com đã cho phát trực tuyến trái phép chương trình này lần đầu tiên vào ngày 10/12/2008. Mặc dù RAAS và cả Đài Truyền hình Việt Nam đã có cảnh báo đối với đại diện của trang Web nhưng đến ngày 12/12/2008, sự việc vi phạm lại một lần nữa được tái diễn.
Trong bức email gửi Vietnam ITV của ông Hoàng Kiều, ông Kiều đã viết: “Bạn đang vi phạm nghiêm trọng của bản quyền phát sóng cuộc thi Hoa hậu Thế giới vào ngày 10/12/2008 được phát trên kênh VTV3. Chúng tôi đã có email yêu cầu VTV3 thông báo cho VIETNAM ITV ngưng việc này nhưng, tới chương trình Cuộc thi Hoa hậu Biển phát 22h15 12/12/2008, VIETNAM ITV tiếp tục vi phạm. Do vi phạm của VIETNAM ITV, tổ chức Hoa hậu Thế giới đã không cho phép VTV3 phát trực tiếp cuộc thi vào 22h 13/12/2008 tại Việt Nam. Bạn phải hoàn toàn chịu trách nhiệm đối với hành động này, trước Tổ chức Hoa hậu Thế giới, trước người dân và chính phủ Việt Nam.”
Tuy nhiên, theo tìm hiểu của phóng viên VTV.vn, không chỉ có Vietnamitv.com vi phạm bản quyền truyền hình cuộc thi Hoa hậu thế giới 2008 bằng việc làm trên. Tại Việt Nam, không ít các trang Web khác cũng đã cho phát trực tuyến các phần thi của Miss World 2008 thu trái phép từ sóng VTV3. Có thể kể đến các Website VTC.com.vn, PDA.vn, Clip.vn (tại trang Web Clip.vn, tại thời điểm chúng tôi viết bài viết này, vẫn đang còn các video về cuộc thi này tại đị chỉ http://clip.vn/watch/Hoa-hau-Mexico-dang-quang-Hoa-hau-ao-tam-tai-Miss-World-2008/WdT6,vn?fm=1(cập nhật: Hiện nay, các clip về cuộc thi Hoa hậu thế giới 2008 đã được Clip.vn gỡ bỏ - PV).
Đây là lần thứ hai Đài Truyền hình Việt Nam bị vi phạm nghiêm trọng bản quyền truyền hình cuộc thi Hoa hậu thế giới. Còn nhớ năm 2006, Đài Truyền hình Kĩ thuật số VTC tự ý thu sóng từ kênh Star World và phát sóng chương trình trên kênh VTC1 trong khi VTV mới là đơn vị có được bản quyền độc quyền phát sóng Miss World 2006 trên toàn lãnh thổ Việt Nam.
Thiệt đủ đường
Việc RAAS ngừng cung cấp bản quyền truyền hình đêm chung kết Miss World 2008 cho VTV là một sự cố đáng tiếc. Sự cố ấy đã lại một lần nữa gióng lên hồi chuông báo động về vấn đề vi phạm bản quyền các chương trình truyền hình tại Việt Nam.
Không được tường thuật trực tiếp đêm chung kết Miss World 2008, Đài Truyền hình Việt Nam là đơn vị đầu tiên bị thiệt hại về uy tín (dù cho đó là xuất phát từ nguyên nhân khách quan). Sau VTV, các khán giả xem truyền hình tại Việt Nam là người chịu thiệt khi không thể trực tiếp chứng kiến đêm chung kết Miss World 2008 – một sự kiện văn hóa lớn được chờ đợi từ rất lâu.
Số tiền quảng cáo mà VTV dự kiến thu được từ chương trình TTTT đêm chung kết để chuyển đến quỹ “Nối vòng tay lớn” giúp đỡ người nghèo, do dự cố trên cũng đã “tiêu tan”. Và cho đến lúc này, những người nghèo tại Việt Nam là đối tượng tiếp theo bị ảnh hưởng từ sự cố. Thiện ý của tổ chức Hoa hậu thế giới Miss World, của RAAS, của VTV đối với những người nghèo, cuối cùng lại bị hành động vi phạm bản quyền của một số Wesite phá hỏng.
Cuối cùng, từ sự cố trên, hình ảnh của Việt Nam trong vấn đề bản quyền lại một lần nữa bị làm tổn hại. Câu hỏi được đặt ra đến bao giờ tại Việt Nam, những sự việc vi phạm đáng tiếc như trên mới ngừng xảy ra?
Q.Thắng - M.Châm
Đôi dòng tự hỏi:
Theo như nội dung bài viết trên và tất cả thông tin tới nay thì về mặt luật học có thể tóm gọn thế này:
1, Bản quyền phát sóng Miss World thuộc về RAAS và RAAS đã tặng lại cho VTV;
2, Lý do RAAS và Tổ chức Miss World (???, chắc là chỉ còn RAAS vì theo như thông tin thì bản quyền phát sóng đã được Miss World tặng cho RAAS) đưa ra để không cho VTV phát sóng đêm chung kết là vì website "VIETNAMITV" thu và phát trái phép chương trình này.
Với cách giải thích như vậy khiến người ta thấy vô cùng khó hiểu: Vì sao VIETNAMITV vi phạm mà lại tước quyền phát sóng của VTV???
Điều này nghe chừng quá đỗi vô lý xét về góc độ pháp lý, trừ phi trong hợp đồng mà Miss World tặng cho RAAS hoặc/và RAAS tặng cho VTV bản quyền phát sóng có điều khoản đòi hỏi bên phát sóng phải có trách nhiệm "bảo vệ" sóng - không cho các cá nhân, tổ chức khác được thu phát lại bất hợp pháp, nếu không "bảo vệ" được thì sẽ bị đình chỉ hợp đồng.
Theo như giải thích của VTV thì không thấy có nói tới chuyện này. Mà nếu có chuyện này thì quả là một điều khỏan kỳ lạ và "quá sức" với VTV trong bối cảnh vi phạm bản quyền phổ biến như ở VN!!! Trong trường hợp có điều khỏan vậy thì trách nhiệm khi đánh giá điều khỏan hợp đồng dù là hợp đồng "tặng cho" của VTV cũng cần phải được tính đến nếu không sự "bị động" như vừa rồi là chuyện tất yếu xảy ra và như thế VTV có thể coi là "không có lỗi" hay không?!.
Trong trường hợp không có điều khoản trên (mà có lẽ là không có, vì nếu có thì trong lời giải thích của VTV đã nhắc tới việc này!) thì cách giải thích như VTV sẽ có thể được "nôm na hóa" theo một mô hình đơn giản hơn và khá "nực cười" như sau:
Nhạc sỹ A cho ca sỹ B hát độc quyền bài hát của mình sáng tác. Vì ca sỹ C tự ý hát bài hát này cho dù ca sỹ B không đồng ý mà nhạc sỹ A không cho phép ca sỹ B hát bài đó của mình nữa???
Lời giải thích của VTV nghe chừng hơi khó hiểu - ít nhất là với giới luật học?!!
